خبر و خبرنگاری در عصر رسانه های اجتماعی

باظهور رسانه‌های جدید در عصر دیجیتال، از جمله شبکه‌های اجتماعی و فضا‌های مجازی نحوه مدیریت بر اخبار نیز دچار دگرگونی شده است. امروزه عوامل جدیدی بر چگونگی شکل‌گیری یک خبر، تا جریان یافتن آن و تبدیل به گفتمان سیاسی و اجتماعی دخالت دارند. تاسیس رو به رشد شبکه‌های خبری و رقابت روزافزون میان آن‌ها، یکی از ویژگی‌های بارز عصر کنونی است.

 باتوجه به افزایش انتظارات و نیاز‌های اطلاعاتی و خبری جامعه، همچنین انتظارات خاص مخاطبان و تغییرات سریع روش‌های انتشار اخبار در محیط دیجیتال و شبکه­ های اجتماعی، روز به روز بر تکامل، توسعه و ارتقای شبکه‌های خبری افزوده می‌شود. بنابراین برای آشنایی با حرفه خبرنویسی نیاز به مطالعه متونی همچون جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و دیگر رشته‌های علوم اجتماعی توصیه می‌شود. البته برای کسانی که قصد تحصیل در این رشته را دارند مطالعه و یادگیری نظریات جامعه‌شناسی و علوم ارتباطات اجتماعی جزء نیاز‌های اساسی است. قواعد خبرنویسی به فرد می‌آموزد که چگونه بنویسد، اما قواعد نوشتن نمی‌تواند از فرد یک نویسنده بسازد، فقط با تمرین است که یک فرد می‌تواند خبرنویسی ورزیده و ماهر شود. در خبرنویسی هم مثل بیشتر مهارت‌ها از قبیل ماشین‌نویسی و تایپ یا نواختن یک ساز در موسیقی، باید مدام تمرین کرد تا در موقع نوشتن خبر نیاز به فکر نباشد. به این معنی که نوشتن ملکه ذهن فرد شود، چون راز موفقیت در خبرنویسی تمرین و نوشتن است.

 در خبرنویسی خوب، اول از همه باید بدانیم «چه» بنویسیم و «چگونه» بنویسیم. چون این دو به هم مربوط هستند. ضمن اینکه در خبرنویسی باید اصول آن از جمله « بی‌طرفی، تشخیص میان واقعیت و اظهارنظر و ارائه انتساب‌های مناسب» را رعایت کرد، تا راحت‌تر بتوان تصمیم گرفت که چه چیزی نوشت و راحت‌تر بتوان تشخیص داد که چه چیزی مهم است تا از این طریق بتوان با تمرین و ممارست، حس تشخیص و قضاوت خود را بهبود بخشید. با به‌کارگیری این روش‌ها، فرد به نوشتن خبر‌های ضعیف تا متن‌های خطرناک مانند افترا زدن به دیگران و به یک متن سرهم‌بندی شده گرفتار نخواهد شد. به این معنی که اطمینان حاصل شود که همه افراد شاغل در تحریریه خبر، قضاوت و حس تشخیص سردبیری و توانایی ویرایش صحیح را دارند.

مطالعه بخشی از کتاب

فهرست کتاب

فصل اول:

آشنایی با ا صول خبرنویسی

پیشگفتار

مقدمه

تعاریف و مفاهیم خبر

دسته‌بندی خبر از زوایای گوناگون

الف) براساس حوزه خبری

ب) سخت خبر،نرم‌خبر و خبر ترکیبی یا فیچری

ج) انواع خبر در یک تقسیم‌بندی دیگر

تفاوت گزارش و خبر

نقش فناوری‌های نوین در انتشار بی‌واسطه اخبار

عوامل مؤثر بر شکل‌گیری و انتشار اخبار

1-دروازه‌بانی خبر

مدل‌های دروازه‌بانی خبر

دروازه‌بانی خبر در رسانه‌های الکترونیک

2-سانسور و خودسانسوری در خبررسانی

شبکه‌های اجتماعی گامی رو به جلو برای مقابله با سانسور

نقش شبکه‌های اجتماعی در شکستن انحصار رسانه‌ها

شبکه‌های اجتماعی در دام سانسور

پیامد‌های مثبت و منفی سانسور

مزایا و معایب شبکه‌های اجتماعی

3- تاثیر گرایش‌های افراد در ارائه درست اخبار

4-رعایت قانون در خبررسانی

5-توجه به اخلاق با به کارگیری اصول حرفه‌ای خبر‌رسانی

مراحل خبرنویسی

ارزش‌های خبری

عناصر خبری

نقش عوامل برون‌سازمانی و درون‌سازمانی در شکل‌گیری یک خبر

برخی از مهم‌ترین عوامل برون‌سازمانی

مراحل عملی تهیه گزارش تحقیقی

ویژگی‌های یک گزارش خبری خوب

پنج ویژگی یک خبر رسمی خوب

تفسیر و تحلیل ضرورتی انکارناپذیر در بخش‌های مختلف خبری

تفاوت خبر و تفسیر

مفاهیم ساختاری و مدیریتی در شبکه‌های خبری؛ ویژگی تحریریه‌های خبری

تحول در فرایند تولید و پخش خبر با تشکیل کارگروه‌های تخصصی

نکته‌های مهم خبرنویسی

فرایند سه مرحله‌ای برنامه‌ریزی و سازماندهی

عناصر اساسی فرهنگ رسانه‌ای در قرن کنونی

نوشتن متن برای تصویر (ویدئو)

ضرورت راستی آزمایی تصاویر

چند نکته درباره نوشتن متن گزارش

گزارشگری در تلویزیون

پلاتو در گزارش رادیو و تلویزیونی

ملاک‌های جذاب بودن مجموعه خبری در رادیو و تلویزیون

مصاحبه برای تلویزیون

ویژگی‌های مصاحبه تلفنی

فصل دوم:

سبک‌های خبرنویسی در عصر دیجیتال

مقدمه

تفاوت خبر‌های رادیویی، تلویزیونی و نوشتاری (مکتوب)

خبر معمولی (خبر محض)

سبک‌های خبری کلاسیک

سبک هرم وارونه

از هرم وارونه تا داستان‌سرایی روایی

مفهوم روایت خطی و غیرخطی

تکنیک‌های روایت غیرخطی

مهمترین مزایای سبک هرم وارونه

ویژگی سبک هرم وارونه

مزایای استفاده از سبک هرم وارونه

معایب سبک هرم وارونه

کاربرد سبک هرم وارونه

2- سبک تاریخی

3- سبک تاریخی با مقدمه

4- سبک تاریخی به همراه لید

5- سبک پایان شگفت‌انگیز

سبک‌های مدرن خبرنویسی

1- سبک ساعت شنی

2-سبک گیلاس

3-سبک وال استریت ژورنال

4- سبک فصل‌بندی

5- سبک فهرست‌نویسی

6-سبک داستانی

7-سبک موزاییکی یا گل قالی

8-سبک الماس خبری

 9-سبک بازگشت به عقب و سبک تشریحی

10- سبک دایره‌ای

11- سبک خبر- سرگرمی (اینفوتیمنت)

اهمیت گزارش خبر- سرگرمی

ویژگی‌های سبک اینفوتیمنت (خبر- سرگرمی)

فصل سوم:

مخاطب و مخاطب‌شناسی در عصر دیجیتال.

تعاریف و مفاهیم مخاطب

مخاطب و شیوه استفاده از رسانه‌ها

عوامل ترغیب مخاطب به خبر

چگونگی تاثیر پیام رسانه بر مخاطب

همسوسازی مخاطب در رسانه‌های اجتماعی

نقش شبکه‌های اجتماعی در شبکه‌های خبری

راهبرد‌های رسانه برای مخاطب‌شناسی و روش‌شناسی جذب مخاطب

محسوس بودن جای خالی «مخاطب‌شناسی» در رسانه‌های داخلی

بازتعریف مخاطب در رسانه‌ها

تعیین رویکرد‌ها و سوژه‌ها با شناخت مخاطبان

نقش رسانه‌ها در چگونگی خبررسانی

راهکار‌های جذب مخاطب برای مقابله با شبکه‌های ماهواره‌ای

سراب بی‌طرفی رسانه‌ها

راهکار‌های اقناع مخاطب

فصل چهارم:

اجزای خبر (تیتر و لید)

مهمترین ویژگی‌های تیتر

خلاصه و عناوین در خبر رادیو تلویزیونی

قواعد تیترنویسی

تفاوت تیتر و لید

ضرورت رعایت برخی نکات اساسی در نگارش تیتر

انواع تیتر

ویژگی‌های تیتر

عناصر تکمیل‌کننده تیتر

منبع و لید

لید در خبر

قواعد لیدنویسی

اصول نگارش لید

تفاوت لید با مقدمه

شاخص‌ها‌ی مقدمه در گزارش‌های خبری

لید در رادیو و تلویزیون

لید تلفیقی

لید‌های مبتنی بر عناصر خبر

انواع لید از نظر موضوع

لید‌های پوششی

لید‌های چند موضوعی

انواع لید

فصل پنجم

سوژه‌یابی و خلق ایده

چگونه خبر بنویسیم

اهمیت سوژه و سوژه‌پردازی و ویژگی‌های سوژه‌پرداز حرفه‌ای

اقتضائات سوژه‌یابی

مهمترین ویژگی‌های سوژه

معیار‌های گزینش و انتخاب سوژه برای خبر

1- واقعه روز بودن

2- اثرگذاری

3- سودمندی

ضعف رسانه‌ها در حوزه‌های مختلف سوژه‌یابی

ایده‌پردازی (سیر خلاقانه)

راهکار‌هایی برای بهبود ایده‌های خبری

فصل ششم

مدیریت پوشش خبری بحران در شبکه های حرفه ای

تعریف مفاهیم

ناتوانی رسانه‌های خبری در جریان‌سازی خبری

شورای مشورتی بحران در شبکه‌های خبری

گروه خبری بحران

مقابله با شایعه و شایعه‌سازی برای جلوگیری از بحران‌های اجتماعی

اخبار جعلی و مقابله با آن

ملاک‌های تشخیص محتوای خوب از بد

راه‌های تشخیص اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده

معیار‌های اصلی سنجش کیفیت محتوا

تولید محتوای اثربخش با شناخت اصول و روش‌ها

صحت و سقم مضامین بصری و صحت منابع در فضای مجازی

حقیقت‌یابی اخبار جعلی: شکلی از روزنامه‌نگاری مبتنی بر پاسخگوسازی

مسمومیت اطلاعاتی

فصل هفتم

مهارت‌های ضروری خبرنگاران در عصر دیجیتال

استعداد و خصوصیات ذاتی لازمه کار خبرنگاری

مهارت‌های حرفه‌ای خبرنگار

اهمیت خبرنگاری

پاسداری از خبرنگاری

برخی مهارت‌های مهم و فوری خبرنگاران در عصر دیجیتال

روزنامه‌نگاری در عصر دیجیتال: یک تکاملِ دائمی

منابع خبری

مهارت‌های نگارش خبر

روش‌های نوشتن یادداشت

سایبر ژورنالیست

اصول خبرنویسی برخط

ویژگی‌های یک خبر در محیط برخط

ویژگی‌های یک خبرنگار

ویژگی‌های گزارشگر حرفه‌ای

قابلیتهای حرفه‌ای خبرنگاران

استاندارد‌های حرفه‌ای و اخلاقی خبرنگاران

نبوغ در خبرنگاری تلویزیون

فصل هشتم

بازنمایی رسانه‌ها در عصر دیجیتال

عوامل موثر بر خبرگزار و منبع پیام

نکاتی در مورد منبع خبر

نحوه استفاده از منبع خبر در رسانه‌های مختلف

انواع پروپاگاندا یا تبلیغات سیاسی و تاثیر آن بر جامعه

قربانیان پروپاگاندا

نکته‌های مهم خبرنویسی

سواد رسانه‌ای

تغییر سبک زندگی زیرسایه افزایش سواد رسانه‌ای / رشد یا پسرفت

امیدآفزینی و اعتماد در خبر

نظریه اثر بازگشتی ( بومرنگ)